Pse-të e Anton Çehovit

Editorial

-Pse jemi kaq të rraskapitur? Pse ne, që nisim plot guxim, pasion, besim, dështojmë komplet sa arrijmë mesin e të 30-ave? Pse dikush konsumohet nga egoja; dikush tjetër i fut plumbin vetes, dikush mundohet të mbysë hallet te vodka, bixhozi? Pse nuk përpiqemi të ngrihemi pasi kemi prekur fundin? Pse?

***
– Njerëzit e palumtur janë egoistë, të padrejtë, mizorë; nuk janë të zotët të kuptojnë njëri-tjetrin. Palumturia nuk i bashkon njerëzit, përkundrazi i ndan më shumë.

***

-Ne kemi dy jetë. Njëra është e hapur, në sytë e të gjithëve, e njohur nga të gjithë ata që duan ta njohin, plot me të vërteta dhe gënjeshtra, fiks si jetët e të njëjtëve me ne. Pastaj është ajo jeta tjetër, sekrete, larg syve të kureshtarëve. Dhe në rrethana paksa të pazakonta dhe mbase rastësore, gjithçka me vlerë, gjithçka për të cilën dikush është vërtet i sinqertë, i fshihet pjesës më të madhe të njerëzve.

“Nuk është e kundërta e jetës, por pjesë e saj”. Urtësia e shkrimtarëve të famshëm për temën e vdekj...

Ajo që e ka tronditur thellësisht njeriun e parë dhe çdo njeri tjetër në botë, vdekja, vjen e shpjeguar sipas konceptimit të shkrimtarëve më të famshëm botërorë, nga ku mund të ngushëlloheni ose të filloni të mendoni më tej Mark Twain: “Nuk i trembem vdekjes. Kam qenë i vdekur për miliarda dhe miliarda vjet përpara se të lindja dhe nuk kam vuajtur as vështirësinë më të vogël prej saj”. Albert Camus: “Meqë të gjithë do të vdesim, është e qartë se kur dhe si nuk ka rëndësi”. Arthur Miller: “Ndoshta gjithë çka mund të bëjë dikush është të shpresojë që të përfundojnë me pendimet e duhura”. Jack Kerouac: “Kuptova se kisha vdekur dhe isha ringjallur pafundësisht, por nuk më kujtohej, sepse tranzicionet nga jeta në vdekje dhe përsëri në jetë janë shumë të lehta, si veprim magjik, si të biesh në gjumë dhe të zgjohesh një milion herë. Çdo çast që mendoja se do të vdisja kuptova se nuk kisha vdekur”. John Steinbeck: “Më duket se nëse ti ose unë do të duhet të zgjedhim mes dy kurseve të mendimit ose veprimit, ne duhet të kujtojmë vdekjen dhe të përpiqemi të jetojmë që vdekja jonë të mos i sjellë kënaqësi botës”. Tennessee Williams: “Vdekja ndodh shumë shpejt – pothuajse përpara se të njihemi përgjysmë me jetën – ne takojmë tjetrën”. Leo Tolstoy: “Njeriu nuk mund të ketë asgjë për sa kohë ka frikë nga vdekja. Por për të çfarë nuk e frikëson, i përket. Nëse nuk do të kishte vuajtje, njeriu nuk do t’i njihte kufijtë e tij, nuk do ta njihte veten”. Anne Frank: “Pavarësisht çdo gjëje, ende besoj se njerëzit janë vërtet të mirë në zemër. Thjesht nuk mund t’i ngre shpresat në një bazë që konsiston në ngatërrim, mister dhe vdekje”. William Shakespeare: “Frikacakët vdesin shumë herë përpara se të vdesin; trimi e përjeton vdekjen vetëm një herë”. Anton Chekhov: “E përbuz mençurinë dhe bekimet e kësaj bote. Është e gjitha e pavlerë, e rrufeshme, mashtruese, si një mirazh. Ju mund të jeni krenarë, të zgjuar dhe të mirë, por vdekja do t’ju fshijë nga faqja e dheut sikur të ishit jo më shumë se një mi nën dysheme”. William Faulkner: “Mund të kujtoj vetëm si më thoshte babai, se arsyeja për jetën ishte përgatitja për të qëndruar i vdekur për shumë kohë”. Charlotte Bronte: “Ndiej se monotonia dhe vdekja janë e njëjta gjë”. Haruki Murakami: “Vdekja nuk është e kundërta e jetës, por pjesë e saj”. M. Forster: “Vdekja e shkatërron një njeri, ideja e vdekjes e shpëton atë”. Edgar Allan Poe: “Kufijtë që ndajnë jetën nga vdekja janë të errëta dhe të vagullta. Kush mund të thotë se ku përfundon dikush dhe ku fillon tjetri?”. Boris Pasternak: “Çfarë është historia? Fillimi i saj është punë shekullore sistematike e përkushtuar për zgjidhjen e enigmës së vdekjes, që kjo të mund të tejkalohej. Kjo është arsyeja përse njerëzit bëjnë simfoni dhe përse ata zbulojnë infinitin matematikor dhe valët magnetike”. Gore Vidal: “Ideja e një shoqërie të mirë është diçka ku nuk ke nevojë për një fe apo ndëshkim të përjetshëm për të mbështetur; ju keni nevojë për një fe nëse jeni të tmerruar nga vdekja”. Cormac McCarthy: “Sa të sigurt janë të vdekurit pas vdekjes. Një gjendje ku të vdekurit nuk kujtojnë dhe nuk u vjen asgjë në mendje”. Gabriel Garcia Marquez: “Zbulova për kënaqësinë time se është jeta, jo vdekja, ajo që nuk ka kufij”. Lewis Carroll: “Rregulli më i sigurt është se ne nuk duhet të guxojmë të jetojmë në ndonjë situatë ku nuk do të guxonim të vdisnim. Por objekti i jetës nuk është kënaqësia, dija, as fama, por është zhvillimi i karakterit, ndërtimi i njeriut ideal dhe ngritja në një standard më të lartë dhe më të pastër, ndaj për sa kohë të mendojmë se kjo po ndodh, vdekja nuk do të na japë tmerr, nuk është një fund, por një fillim!”. George Orwell: “Një njeri normal nuk kërkon Mbretërinë e Parajsës, ai kërkon vazhdimin për jetën në tokë. Kjo jo vetëm se ai është i dobët, mëkatar dhe kërkon një kohë të bukur. Shumica e njerëzve kënaqen deri diku nga jeta e tyre, por në balancë jeta është vuajtje dhe vetëm fëmijët ose shumë të moshuarit mendojnë ndryshe. Sjellja njerëzore e do që lufta për jetë të vazhdojë dhe në fakt vdekja është një çmim për të jetuarit”. /Shqip